Monthly Archives: Prill 2020

01.11.2019

Nën monitorimin e trajnerëve Zana Hoxha dhe Branislav Stanković, që nga 20 e deri më 22 shtator, në qytetin e bukur të Prizrenit 16 pjesëmarrës të komuniteteve shqiptar, serb e ashkali në Kosovë.Djem e vajza të reja u bënë pjesë e ushtrimeve e shfaqjeve të ndryshme teatrale që erdhën nëpërmjet trajnimit “Edukimi i Bazuar në Teatër me bashkëmoshatarë/e”. Ky trajnim ka përfshirë edhe ushtrime e tema tjera përtej artit, si toleranca, diversiteti kulturorë e bashkëpunimi ndëretnik.

Duke u nis nga direktivat që ua dhanë trajnerët, si teknikat teatrale, improvizimin, krijimin e skenave të shkurtra, ushtrimet mbi frymëmarrjen, ndjekjen e ritmit, përmirësimin e  koncentrimit, analizat, e shumë e shumë gjëra të tjera, tërinjtë e komuniteteve të ndryshme që jetojnë në Kosovë, krijuan vetë shfaqje teatrale, me theks tëveçantë jetën sociale në vend.

“Papunësia”,  ishte shfaqja që erdhi nën bashkimin e dy të rinjve shqiptarë dhe një vajze serbe. Një lojë interesante nga këta tre të rinj, krijoi situata interesante në sallë. Sa komike aq edhe të dhimbshme ishin situatat që u ndodhnin tre protagonistëve të shfaqjes të cilët vetë edhe e kanë shkruar tekstin e po ashtu edhe e kanë bërë regjinë.

Pas përfundimit të shfaqjes, trajnerët ishin aty ku kritikuan si për të mirë ashtu edhe për përmirësime të mëtejshme grupin që mori duartrokitje nga të pranishmit e tjerë.

Pas përfundimit të prezantimit të pjesëve teatrale, aplikantët u shprehën të hapur të flasin në lidhje me përvojën e tyre në këtë trajnim treditorë, i cili vjen nëpërmjet organizatës Artpolis.

“Është hera e parë për mua që po marr pjesë në një shkollë të tillë dhe edhe pse kam përvojë në aktrim kjo ështëdiçka e re për mua. Çka kam parë deri tash gjithçka është në rregull e sa i përket shoqërisëështëdiçka më shumë se që e kam pritë”, ka thënë Marta Djuric nga Mitrovica e Veriut, e cila mendon që ka potencial që të bëhet aktore në të ardhmen.

Valëza Sijarina, është një vajzë e re nga Gjilani e cila ka bërë shumë shoqëri gjatë trajnimit treditorë në Prizren. Ajo tha se ka marrë pjesë nëpër performanca kur ka qenë më e vogël, mirëpo jo në një mënyrë kaq profesionale sa tani.

“Trajnimi ështëdiçka krejt tjetër dhe kam mësuar gjëra të reja që nuk kam digju ma herët. Tash jam përcaktuar për profesionin që do ta zgjedh në të ardhmen”, është shprehur ajo.

Përveç të tjerash ngacmimi seksual, bullizmi, narkotikët, diverziteti i etnive, paragjykimet, papunësia, barazia gjinore dhe shkollimi ishin ato që trajnerët i trajtuan me pjesëmarrësit.

Këto tema u zhvilluan nëpërmjet lojërave të ndryshme, e kjo pikërisht ishte ideja e ngulitjes në kokë qëtë rinjtë ta gjejnë vetveten përmjet tyre.

Venera Ismali, nga Artpolis, tregoi se kjo është forma më e mirë e edukimit të këtyre grupmoshave. Kjo sipas saj është dëshmuar në shumë vende të botës që nëpërmjet këtij trajnimi arrihet një qëllim i caktuar.

“Fëmijët përmes një loje e marrin më së miri edukimin se sa kur t’u mbahen ligjërata. Mesazhi këtu është bashkëjetesa multietnike, toleranca si fetare ashtu edhe e nacionaliteteve, dhe thyhen paragjykimet. Tërinjtë janë ndarënë disa grupe. Fillimisht ata njihen me njëri tjetrin i shpalosin ëndrrat dhe dëshirat e tyre, e pastaj i mësojnë teknikat e teatrit dhe aktrimit. Këta kanë krijuar mini-shfaqje, janë edhe regjisorë edhe skenaristë edhe aktorë brenda një performance. Diferenca është shumë e madhe nga dita e parë në të dytën e tretën, fillimisht e kemi parë një distancë por pastaj ka ndryshuar, u bënë trupë teatrale dhe bashkëpunuan mjaft mirë mes vete”, ka thënë Ismaili.

Ajo më interesantja që ndodhi në këto tri ditë trajnimi ishte që performanca apo shfaqjet u dhanë në gjuhët amtare të pjesëmarrësve.

Slavisa Cukovic, pjesëmarrës nga Mitrovica e Veriut, tha se kjo gjë e ka ndihmuar të lirohet nga paragjykimet. Ai fillimisht falënderoi organizatën Artpolis dhe profesorin njëherësh edhe trajnerin që e kanë përzgjedhur të jetë pjesë e kësaj.

“Kam një ndjenjë tëveçantë, po mësojë gjëra të reja dhe po lirohem nga disa paragjykime që i kam pas më herët. Paragjykime në përgjithësi por edhe sa i përket nacionaliteteve. Zana është një person shumë interesant dhe kam mësuar shumë. Kjo është një përvojë shumë e mirë. Patjetër që do e regjistroj fakultetin e dramës, kjo për mua është një botë shumë interesante”, është shprehur Cukovic.

Krejt kjo mrekulli u përmbyll me premierat e shfaqjeve që kishin krijuar të rinjtë.

“Edukimi i Bazuar në Teatër me bashkëmoshatarë/e” të mbajtur në Prizren gjatë datave 20 – 22 shtator, 2019, u organizua nga Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis në kuadër të Koalicionit të Kosovës për Pajtim – KKP, përkrahur nga Unioni Evropian në Kosovë.

11.09.2019

Që nga data 5 e deri më 9 gusht, në qytetin e Prizrenit u mbajt Shkolla Verore mbi Drejtësinë Tranzicionale. Plotë 19 të rijnë (student), të nacionaliteteve që jetojnë në Kosovë, u bënë pjesë e kësaj shkolle që erdhi nën organizimin e Fondit për të Drejtën Humanitare Kosovë.

Shkolla Verore mbi Drejtësinë Tranzicionale, u mundësoi studentëve që të njihen më shumë me temat lidhur me instrumentet dhe ballafaqimin me të kaluarën, respektivisht me shtyllat e drejtësisë tranzicionale si: gjykimet për krime lufte, komisionet e së vërtetës, reparacionet dhe reformat institucionale.

Të gjithë pjesëmarrësve iu mundësua nga kjo shkollë që të mësojnë më shumë rreth Drejtësisë Tranzicionale, ku fillimisht u shtjelluar shtylla e të drejtës për drejtësi në të cilën ligjëruesit ishin nga Kosova dhe Serbia. Aty është diskutuar më detaisht për gjykimet e krimeve të luftës në Kosovës si dhe në Serbi, për dhomat e specializuara dhe gjithashtu edhe për Tribunalin e Hagës dhe punën që ai e ka bërë më herët për krimet në Kosovë.

Po ashtu është trajtuar edhe tema e Drejta për të Ditur, gjithashtu në këtë temë studentët kanë mësuar më shumë për komisionet e së vërtetës dhe pse janë të nevojshme të kuptohen dhe të dihet se çka ka ndodhur. Përveç kësaj pjesë e rëndësishme ishte edhe tema e reparacioneve ose dëmshpërblimeve, ku kanë  folur për dëmshpërblimet materiale dhe ato simbolike.

Ligjëratat nga departamenti i shpërndarjes së pensioneve për invaliditet e luftës kanë qartësuar më shumë për studentët se kush përfiton nga ky ligj dhe si, e Mehmet Musaj, Kordinator i Përgjithshëm në  QKRMT (KRCT) ka folur për temën “Trajtimi i viktimave të dhunës seksuale gjatë luftës”. Në kuadër të kësaj një ditë e tërë nga pesë ditët e rezervuara për Shkollën Verore mbi Drejtësinë Tranzicionale ishte edhe dita në terën. Këtë ditë, studentët bashkë me organizatorët kanë dalë në teren ku kanë shkuar në dy vende ku kanë ndodhur vrasjet masive. Aty, ata kanë pasur mundësi të bashkëbisedojnë edhe me të mbijetuarit e atyre masakrave.

E krejt në fund është trajtuar tema e reformave institucionale ku nëpërmjet ligjëratave studentët janë njoftuar se si është ndërruar korniza ligjore dhe janë adaptuar konventat ndërkombëtare pas konfliktit.

Për krejt këto ligjërata dhe punë në teren, ka folur edhe Dea Dedi nga Fondi për të Drejtën Humanitare Kosovë, e cila tha se studentët e kanë mirëpritur këtë Shkollë Verore, dhe që ishte një mundësi e mirë që të mësohet më shumë e vërteta rreth konfliktit apo luftës që ka ndodhur në Kosovë. Pjesë e kësaj shkollë ishin edhe student të nacionalitetit serbë.

““Në Shkollë ka pasur edhe studentë serbë, të gjithë këta e kanë pasur një ide se çfarë ka ndodhur gjatë luftës, mirëpo kjo shkollë ishte pjesë e informimit më të detajuar në lidhje me çfarë ka ndodhur në Kosovë. Me duket se gjithçka që është mësuar është pritur mirë nga të gjithë studentët nga të gjitha nacionalitetet”, Dea Dedi.

Ndërsa, studentët u shprehën të nderuara që ishin përzgjedhur në mesin e 150 aplikues sa ishin gjithsej.

“Shkolla ka qenë me një diskutim interaktiv dhe na ka mundësuar që ne si pjesëmarrës të angazhohemi me idetë tona për Drejtësinë Tranzicionale, veçanërisht për reparacionet që është një temë shumë e rëndësishme për viktima. Grupi ka qenë një nga grupet më aktive që e kam parë deri tash, ka ndodhë e kemi tejkaluar edhe orarin e diskutimit dhe kjo na ka ndihmuar shumë. Kjo është hera e parë që marr pjesë në një shkollë për Drejtësinë Tranzicionale”, është shprehur studenti Refik Tupella-student.

Ndërsa studentja Edolinda Krasniqi ka thënë se është shumë mirë për ta që kanë qenë pjesë e kësaj shkolle duke pasur parasysh që sipas saj, drejtësia tranzicionale është një temë mjaft aktuale kohëve të fundit.

“Na mungojnë njohuritë e thella rreth kësaj çështje. Është mundësi e mirë për ne që të njihemi dhe ta dimë se çfarë po ndodhë. Ka qenë shumë ndihmesë sepse shumë çështje nuk i kemi njohur aq thellë dhe nuk i kemi ditur”, ka pohuar Krasniqi.

Në fund, si aktivitete shtesë, studentët janë njohur më afër me punën e FDH Kosovë, Qendra e Dokumentimit Kosovë dhe kanë pasur mundësi t’i shkëmbejnë mendimet me ekspertë ndërkombëtarë dhe rajonal të drejtësisë tranzicionale. Krejt kjo është përmbyllur me ceremoninë e shpërndarjes së certifikatave për pjesëmarrësit.

Shkolla Verore mbi Drejtësinë Tranzicionale u organizua nga Fondi për të Drejtën Humanitare, ndërsa përkrahet nga Bashkimi Evropian – në kuadër të projektit nga Koalicionit Kosovar për Pajtim.

11.07.2019

‘Koalicioni i Kosovës për Pajtim’ quhet iniciativa e përbashkët e lansuar nga disa organizata joqeveritare që si synim kanë pajtimin ndëretnik në Kosovë, marrë parasysh historinë e hidhur të dekadave të fundit dhe konfliktit të viteve 1998-’99 dhe pasojave të tij.

Mbështetur nga Bashkimi Evropian, tri organizata joqeveritare, Fondi për të Drejtën Humanitare, Organizata Joqeveritare Aktiv nga Mitrovica dhe ArtPolis nga Prishtina, kanë lansuar zyrtarisht ‘Koalicionin e Kosovës për Pajtim’.

Hyrja në partneritet e këtyre organizatave po synon të trajtojë dhe kontribuojë në përmirësimin e marrëdhënieve etnike në Kosovë, duke ngritur mirëkuptimin dhe pjesëmarrjen e nismave bazë të komunitetit, që kanë për qëllim nxitjen e procesit të pajtimit në Kosovë.

Bekim Blakaj, drejtor i “Fondit për të Drejtën Humanitare”, në Prishtinë tha se këtë herë kanë vendosur që të bashkohen forcat me organizata të ndryshme, për të kontribuuar në arritjen e paqes së qëndrueshme dhe pajtimit në Kosovë. Opinioni do të duhej të jetë më i informuar, nënvizoi Blakaj, duke shtuar se përmes këtij projekti, po synohet që të zbardhet e vërteta.

“Dokumentimi i së kaluarës dhe dokumentimi i humbjeve në njerëz gjatë periudhës së luftës dhe pas luftës, si dhe monitorimi i gjykimeve të krimeve të luftës, duhet të raportohen, pasi mendoj se njerëzit duhet të dinë më shumë për këto gjëra”, tha Blakaj.

Në anën tjetër, Miodrag Miliçeviq, drejtor i organizatës joqeveritare “Aktiv’’ nga Mitrovica, tha se për të gjitha bashkësitë etnike në Kosovës është i rëndësishëm avancimi i kualitetit të jetesës, të drejtat e barabarta dhe respektimi i të gjitha bashkësive. Ai u angazhua për ndërtimin e vlerave, qëllimeve dhe të ardhmes së përbashkët brenda dhe jo jashtë Kosovës.

“Pajtimi është kategori e vetme, më e ndryshme, më e gjerë dhe më e lartë. Kjo është shprehje e vullnetit tonë personal. Mënyra e vetme që ne t’i sjellim njerëzit deri tek ai nivel, është që ne, të gjithë, në anët tona të tregojmë se jemi të gatshëm që të ballafaqohemi me të kaluarën dhe në atë mënyrë ta hapim rrugën kah dialogu i hapur, i cili mund të na udhëheqë më tutje drejt ndërtimit më të mirë të shoqërisë, të cilën, jam i sigurt që e meritojmë të gjithë”.

“Ky është parakushti themelor që shoqëritë në Kosovë ta ndërtojnë veten në përputhje me vlerat qytetare, me të drejtat dhe liritë e secilit individ që jeton këtu”, tha Miliçeviq.

Ndërkaq, Zana Hoxha, nga organizata “ArtPolis”, tha se adresimi i problemeve ka qenë një aktivitet i vazhdueshëm, duke veçuar shkollën pranverore me vajza nga Kosova e Serbia, ku ato me angazhimin e tyre si aktiviste, kanë punuar për ndërtimin e paqes për vendet e tyre.

“Ky bashkëpunim nuk është vetëm projekt, por është një mision, është një punë të cilën do ta bëjmë në kuadër të strategjive tona, zhvillimit tonë për të mirën e të gjitha komuniteteve që jetojnë në Kosovë, për një Kosovë më të mirë dhe jo të ndarë nëpërmes komuniteteve etnike, por ajo që krijon kushte për gëzimin e të drejtave të të gjithëve përfshirë komuniteteve që jetojnë në Kosovë”, tha Hoxha.

Edhe Adriatik Kelmendi, gazetar tha se në aspektin medial, mediat shpeshherë kanë qenë vegël e politikës, si në Kosovë ashtu edhe në Serbi.

“Jemi 20 vjet pas luftës në Kosovë. Ne po e trajtojmë këtë temë sikur të kishte ndodhur para një, dy apo pesë vjetësh, dhe kjo tregon për një dështim të madh tonin. Nëse i kthejmë reflektorët nga vetvetja pa ndonjë hezitim mund të them se edhe ne, media, nuk e kemi kryer punën ashtu siç është dashur. Pse ka qenë shpesh më e lehtë të bien në agjendat e politikës”.

“Por, duhet nënvizuar se ka organizata dhe individë, që kanë bërë përpjekje që konfliktet dhe viktima të mos ndodhin, por edhe të bëjnë evidentimin, punësimin, të vërtetat për luftën, qëndruarit pranë familjarëve, monitorimin e gjykimeve, pra është punuar më shumë se nga institucionet që kanë buxhet.“ tha Kelmendi.

Derisa Edis Galushi, nga komuniteti rom, tha se ky komunitet në vazhdimësi është manipuluar nga të dyja palët, si nga ajo kosovare, po ashtu edhe ajo serbe.

Ai potencoi faktin se kur bëhet fjalë për pajtimin, dhe ftohen palët për diskutim, janë zakonisht palët kosovare dhe serbe, duke i përjashtuar komunitetet tjera, e që siç thotë ai, ata kanë qenë të përfshirë me ose pa dashje në procese.

“Secilën herë, jo vetëm në këtë luftë, por edhe në luftëra të tjera në vende të ndryshme, romët janë manipuluar. Janë shfrytëzuar për qëllimet e të tjerëve” tha Galushi.

Edhe zyrtarë të Bashkimit Evropian, që kanë përkrahur formimin e këtij koalicioni, kanë thënë se është e rëndësishme që të merren iniciativa të tilla dhe se Kosova duhet të marrë shembull vendet e ndryshme të Bashkimit Evropian që e kanë gjetur rrugën drejt pajtimit pas së kaluarës së hidhur.

Sipas Fondit për të Drejtën Humanitare, më shumë se 13.500 persona konsiderohen të vrarë në konfliktin e viteve 1998-’99. Prej tyre,rreth 11 mijë shqiptarë dhe mbi 2 mijë serbë dhe pjesëtarë të etnive tjera. Një plagë tjetër e luftës janë edhe rreth 1 mijë e 600 persona të pagjetur.

11.07.2019

‘Koalicioni i Kosovës për Pajtim’ quhet iniciativa e përbashkët e lansuar nga disa organizata joqeveritare që si synim kanë pajtimin ndëretnik në Kosovë, marrë parasysh historinë e hidhur të dekadave të fundit dhe konfliktit të viteve 1998-’99 dhe pasojave të tij.

Mbështetur nga Bashkimi Evropian, tri organizata joqeveritare, Fondi për të Drejtën Humanitare, Organizata Joqeveritare Aktiv nga Mitrovica dhe ArtPolis nga Prishtina, kanë lansuar zyrtarisht ‘Koalicionin e Kosovës për Pajtim’.

Hyrja në partneritet e këtyre organizatave po synon të trajtojë dhe kontribuojë në përmirësimin e marrëdhënieve etnike në Kosovë, duke ngritur mirëkuptimin dhe pjesëmarrjen e nismave bazë të komunitetit, që kanë për qëllim nxitjen e procesit të pajtimit në Kosovë.

Bekim Blakaj, drejtor i “Fondit për të Drejtën Humanitare”, në Prishtinë tha se këtë herë kanë vendosur që të bashkohen forcat me organizata të ndryshme, për të kontribuuar në arritjen e paqes së qëndrueshme dhe pajtimit në Kosovë. Opinioni do të duhej të jetë më i informuar, nënvizoi Blakaj, duke shtuar se përmes këtij projekti, po synohet që të zbardhet e vërteta.

“Dokumentimi i së kaluarës dhe dokumentimi i humbjeve në njerëz gjatë periudhës së luftës dhe pas luftës, si dhe monitorimi i gjykimeve të krimeve të luftës, duhet të raportohen, pasi mendoj se njerëzit duhet të dinë më shumë për këto gjëra”, tha Blakaj.

Në anën tjetër, Miodrag Miliçeviq, drejtor i organizatës joqeveritare “Aktiv’’ nga Mitrovica, tha se për të gjitha bashkësitë etnike në Kosovës është i rëndësishëm avancimi i kualitetit të jetesës, të drejtat e barabarta dhe respektimi i të gjitha bashkësive. Ai u angazhua për ndërtimin e vlerave, qëllimeve dhe të ardhmes së përbashkët brenda dhe jo jashtë Kosovës.

“Pajtimi është kategori e vetme, më e ndryshme, më e gjerë dhe më e lartë. Kjo është shprehje e vullnetit tonë personal. Mënyra e vetme që ne t’i sjellim njerëzit deri tek ai nivel, është që ne, të gjithë, në anët tona të tregojmë se jemi të gatshëm që të ballafaqohemi me të kaluarën dhe në atë mënyrë ta hapim rrugën kah dialogu i hapur, i cili mund të na udhëheqë më tutje drejt ndërtimit më të mirë të shoqërisë, të cilën, jam i sigurt që e meritojmë të gjithë”.

“Ky është parakushti themelor që shoqëritë në Kosovë ta ndërtojnë veten në përputhje me vlerat qytetare, me të drejtat dhe liritë e secilit individ që jeton këtu”, tha Miliçeviq

Ndërkaq, Zana Hoxha nga organizata “ArtPolis”, tha se adresimi i problemeve ka qenë një aktivitet i vazhdueshëm, duke veçuar shkollën pranverore me vajza nga Kosova e Serbia, ku ato me angazhimin e tyre si aktiviste, kanë punuar për ndërtimin e paqes për vendet e tyre.

“Ky bashkëpunim nuk është vetëm projekt, por është një mision, është një punë të cilën do ta bëjmë në kuadër të strategjive tona, zhvillimit tonë për të mirën e të gjitha komuniteteve që jetojnë në Kosovë, për një Kosovë më të mirë dhe jo të ndarë nëpërmes komuniteteve etnike, por ajo që krijon kushte për gëzimin e të drejtave të të gjithëve përfshirë komuniteteve që jetojnë në Kosovë”, tha Hoxha.

Edhe Adriatik Kelmendi, gazetar tha se në aspektin medial, mediat shpeshherë kanë qenë vegël e politikës, si në Kosovë ashtu edhe në Serbi.

“Jemi 20 vjet pas luftës në Kosovë. Ne po e trajtojmë këtë temë sikur të kishte ndodhur para një, dy apo pesë vjetësh, dhe kjo tregon për një dështim të madh tonin. Nëse i kthejmë reflektorët nga vetvetja pa ndonjë hezitim mund të them se edhe ne, media, nuk e kemi kryer punën ashtu siç është dashur. Pse ka qenë shpesh më e lehtë të bien në agjendat e politikës”.

“Por, duhet nënvizuar se ka organizata dhe individë, që kanë bërë përpjekje që konfliktet dhe viktima të mos ndodhin, por edhe të bëjnë evidentimin, punësimin, të vërtetat për luftën, qëndruarit pranë familjarëve, monitorimin e gjykimeve, pra është punuar më shumë se nga institucionet që kanë buxhet.“ tha Kelmendi.

Derisa Edis Galushi, nga komuniteti rom, tha se ky komunitet në vazhdimësi është manipuluar nga të dyja palët, si nga ajo kosovare, po ashtu edhe ajo serbe.

Ai potencoi faktin se kur bëhet fjalë për pajtimin, dhe ftohen palët për diskutim, janë zakonisht palët kosovare dhe serbe, duke i përjashtuar komunitetet tjera, e që siç thotë ai, ata kanë qenë të përfshirë me ose pa dashje në procese.

“Secilën herë, jo vetëm në këtë luftë, por edhe në luftëra të tjera në vende të ndryshme, romët janë manipuluar. Janë shfrytëzuar për qëllimet e të tjerëve” tha Galushi.

Edhe zyrtarë të Bashkimit Evropian, që kanë përkrahur formimin e këtij koalicioni, kanë thënë se është e rëndësishme që të merren iniciativa të tilla dhe se Kosova duhet të marrë shembull vendet e ndryshme të Bashkimit Evropian që e kanë gjetur rrugën drejt pajtimit pas së kaluarës së hidhur.

Sipas Fondit për të Drejtën Humanitare, më shumë se 13.500 persona konsiderohen të vrarë në konfliktin e viteve 1998-’99. Prej tyre,rreth 11 mijë shqiptarë dhe mbi 2 mijë serbë dhe pjesëtarë të etnive tjera. Një plagë tjetër e luftës janë edhe rreth 1 mijë e 600 persona të pagjetur.

https://www.evropaelire.org/a/koalicioni-pajtimi-ne-kosove/30049728.html